Οι σημερινοί έφηβοι και οι ανησυχίες τους

Στην εφηβική ηλικία αρχίζει να σχηματίζεται και μια πρώιμη μορφή της ενήλικης ταυτότητας του ανθρώπου. Ο έφηβος πειραματίζεται, δοκιμάζει, προβάρει διάφορα στυλ στη μουσική, στο ντύσιμο, στο χτένισμα, στη συμπεριφορά. Συχνά, διακατέχεται από έντονη ανησυχία προβληματισμούς και άγχος για το μέλλον που πολλές φορές είναι δικαιολογημένο και άλλοτε ενισχύεται από την αγωνία των γύρω του, γονιών καθηγητών συμμαθητών κτλ.

Βασική πηγή άγχους στην εφηβική ηλικία αποτελούν και οι ανθρώπινες σχέσεις. Ο έφηβος έρχεται σε σύγκρουση με τους γονείς του, προσπαθώντας να κερδίσει προνόμια και ανεξαρτησία ενώ συνειδητοποιεί ότι θα εξαρτάται για πολύ καιρό ακόμη με αυτούς. Οι σχέσεις πάλι, με το άλλο φύλο γίνονται πιο απαιτητικές ενώ εμφανίζεται και ο παραγοντας της σεξουαλικότητας που περιπλέκει τα πράγματα και επιβαρύνει τον έφηβο με αγωνία αλλά και με ευθύνη. Γενικότερα και οι κοινωνικές σχέσεις ανησυχούν τους εφήβους καθώς η κοινωνική ζωή αποκτά μεγάλη σημασία γι αυτούς.

Κάτι ακόμα που προκαλεί ανησυχία στους εφήβους είναι και το ίδιο τους το σώμα. Καθώς αναπτύσσεται αποκτά μεγάλη σημασία γι΄αυτούς. Τριχοφυία, καμπύλες, καινούργιες διαστάσεις. Για πολλούς εφήβους η μορφή που παίρνει το σώμα τους είναι απογοητευτική καθώς συγκρίνουν την εικόνα τους με διάφορα πρότυπα και νιώθουν ανεπαρκείς. Οι έφηβοι περνάνε πολλή ώρα μπροστά στον καθρέφτη και τα συναισθήματα άγχους για την εξωτερική τους εμφάνιση είναι πολύ συνηθισμένα και πολλές φορές οδηγούν σε μειωμένη αυτοεκτίμηση αλλά και σε επικίνδυνες διατροφικές ακρότητες. 

Το πώς θα βιώσει κάθε παιδί την εφηβεία του είναι αποτέλεσμα πολλαπλών παραγόντων. Καταρχήν η εφηβεία δεν προκύπτει αυτόνομα και ανεξάρτητα από την παιδική ηλικία. Αν έχουν τεθεί κάποιες υγιείς βάσεις κατά την παιδική ηλικία σε σχέση με τους κανόνες, με την επικοινωνία και τον σεβασμό μέσα στην οικογένεια, φυσικά και θα υπάρξει συνέχεια σε αυτό. Αν όμως κάποιοι γονείς ήταν υπερβολικά επιτρεπτικοί ή ελαστικοί ή πραγματοποιούσαν όλα τα χατίρια των παιδιών τους χωρίς όρια, βεβαίως και θα υπάρχουν κάποιες συνέπειες και ως προς αυτό. 

Το πρώτο βασικό κριτήριο για μια «ομαλή» εφηβεία» είναι να υπάρχει ένα «θετικό» κλίμα αποδοχής και κατανόησης μέσα στο σπίτι. Ο διάλογος, η συζήτηση, ο σεβασμός και η τήρηση των κανόνων που έχει επιλέξει η κάθε οικογένεια θα πρέπει να έχουν ήδη κατακτηθεί από τα μέλη της και να θεωρούνται μέρος της καθημερινής λειτουργίας της. Μέσα στο πλαίσιο των κανόνων είναι εξίσου σημαντικό να αναγνωρίζεται τόσο η διαφορετικότητα του κάθε παιδιού όσο και οι προτιμήσεις του. Οι γονείς ακόμα και αν διαφωνούν, θα πρέπει να είναι πρόθυμοι να ακούσουν, να εξηγήσουν, να επιχειρηματολογήσουν, να διαπραγματευτούν, να επιλέξουν τι είναι σημαντικό και τι λιγότερο σημαντικό και να καταλήξουν σε συμφωνίες. Δεν βοηθάει να επιμένουμε στα πάντα. 

Ιεραρχικά θα υπάρχουν ζητήματα που θα είναι πιο σημαντικά από άλλα. Καλό είναι, λοιπόν, να επιμένουμε σε αυτά που θεωρούμε σημαντικά και στα υπόλοιπα να μπορούμε να υποχωρούμε, ώστε να αισθάνεται ο έφηβος ότι και εκείνος «κέρδισε» σε κάτι.

Σε δεύτερο επίπεδο οι γονείς καλούνται να υπενθυμίσουν στον εαυτό τους ότι η εφηβεία όσο διαφορετικά και να βιώνεται από κάθε παιδί, έχει ωστόσο κάποια κοινά σημεία αναφοράς: η ενασχόληση με τη σωματική εικόνα, η ανακάλυψη των ερωτικών σχέσεων, η ανάγκη για αυτοπροβολή, η γνώμη των συνομηλίκων, η συμμετοχή σε παρέα, το επίπεδο δυσκολίας των μαθημάτων, η πίεση από παντού και η αγωνία για το «τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις; ποια κατεύθυνση θα διαλέξεις στην Γ΄ λυκείου; έχεις σκεφτεί καθόλου το μέλλον σου;». Όλα αυτά υπάρχουν στις σκέψεις των εφήβων ανεξαρτήτως του αν φαίνεται ή όχι. 

Αν προσθέσουμε και τα παράπονά τους για τους γονείς τους, τότε καταλαβαίνουμε ότι σίγουρα πρόκειται για πολλές αλλαγές μαζί, πολλά ανοιχτά «μέτωπα». Αφήνουν την ανεμελιά της παιδικής ηλικίας, όπου όλοι είναι πιο επιεικείς απέναντί τους και ξαφνικά ακούν συνέχεια για τις υποχρεώσεις τους, τις ευθύνες τους και αισθάνονται έντονα τις απαιτήσεις, αλλά και τις προσδοκίες που προβάλλουν οι γύρω τους σε εκείνους.

Οι γονείς δεν πρέπει να ξεχνούν ότι παρόλο που οι έφηβοι δεν είναι πια παιδιά, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι και ενήλικες. Δεν είμαστε και πάλι ίσοι προς ίσοι. Το ότι ο σωματότυπός τους έχει αλλάξει αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να συμπεριφέρονται και να αντιδρούν με την ωριμότητα, τη σύνεση, τη λογική που επιθυμούν οι γονείς. Αν οι γονείς προσδοκούν τέτοιου είδους αντιδράσεις, το πιθανότερο είναι να ματαιωθούν. Οι εκρήξεις, η αντιδραστικότητα, η επαναστατικότητα από τον έφηβο είναι αναμενόμενα. Το ζήτημα είναι πώς οι γονείς που ήδη το γνωρίζουν αυτό ή θα το αποφύγουν ή θα το προλάβουν ή θα ελιχθούν προς την καλύτερη δυνατή επικοινωνία και επίλυση μιας σύγκρουσης.

Η ζωή δίπλα σε έναν έφηβο δεν είναι εύκολη υπόθεση. Θέλει μια συνεχή εγρήγορση, ευρηματικότητα και πάνω από όλα ψυχραιμία. Είναι σημαντικό βέβαια να έχουμε «δουλέψει» και εμείς με τον εαυτό μας. Το να είμαστε εύθικτοι, άκαμπτοι, υπερβολικά αυστηροί, το ίδιο εκρηκτικοί, αντιδραστικοί και παρορμητικοί με τους εφήβους δεν νομίζω ότι βοηθάει σε κάτι.

Πολλοί έφηβοι όταν παραπονιούνται και διαμαρτύρονται για τους γονείς τους εστιάζουν περισσότερο στον τρόπο που τους μιλούν εκείνοι παρά στο περιεχόμενο των επιχειρημάτων τους. «Δεν με ενοχλεί τόσο το τι λένε, αλλά το πώς μου το λένε!» λένε συχνά οι έφηβοι.

Εργασία: Μαλλιωτάκη Κ.- Μανιδάκη Ε.
Σχολικό ετος: 2016-17

πηγές:

http://www.rodiaki.gr/article/249441/efhboi-me-anhsyxies#ixzz4ZEsw9lQn 

http://www.boro.gr/27710/ta-5-pio-syxna-provlhmata-twn-efhvwn-katanohste-ta

Φωτογραφίες: web